About book How To Talk About Books You Haven't Read (2007)
https://www.dropbox.com/s/h9fuhg75lnz...PK i KČ ++„Nikada ne čitam knjige o kojima moram pisati; to vas čini toliko pristrasnim.“– Oskar VajldTo je citat kojim nas Pjer Bajar uvodi u svoj esej u kome razbija teoriju nečitanja. Ja sam, nažalost, pročitala ovu knjigu, tako da se plašim da je pristrasnost neizbježna.Možda je neke od vas sam naslov naveo da mislite da se radi o još jednoj knjizi koja pripada self-help literaturi, ali ne, ovo nije knjiga koja će vas naučiti jeftinim trikovima kako da izblefirate da ste pročitali knjige za koje možda nikada niste ni čuli. To poigravanje sa naslovom tako tipičnim za priručnike pop-psihologije, još je jedna od stvari zbog čega mi je Bajar tako sjajan. Uopšte, sav taj njegov šeretski stav i vrlo originalano razmatranje književnih problema ga čine pristupačnim i pitkim, ali mu ne oduzimaju ništa od njegove genijalnosti, zbog čega je vjerovatno ova knjiga i postala bestseler u svijetu.Sistem oznaka koji je Bajar osmislio da označi, svaki put kada u svom eseju pomene neki naslov, nepoznatu knjigu (NK), prelistanu knjigu (PK), knjigu za koju je čuo (KČ) i zaboravljenu knjigu (ZK) govori u prilog pomenutoj originalnosti. Osim toga, tu su i oznake kao što su ++: vrlo pozitivno mišljenje, +: pozitivno mišljenje, –: negativno mišljenje, – –: vrlo negativno mišljenje. Primijetili ste kako ne postoji oznaka za pročitanu knjigu? To je zato što Bajar u svom eseju postavlja pitanje: šta je tačno pročitana knjiga? Iako možda toga nismo ni svjesni, mi počinjemo da zaboravljamo knjigu prije nego što je pročitamo do kraja. Radi se o neprekidnom procesu zaboravljanja koji Bajar naročito dobro ilustruje na primjeru Montenja, koji ne samo da zaboravlja i sadržaj, i pisca, i imena knjiga koje je pročitao, nego kada mu citiraju njegove vlastite misli, iz Ogleda, on ne može da ih prepozna. Tada Bajar uvodi pojam otčitavanje i kaže:„Da bismo, sledeći Montenja, opisali taj neprikidni proces zaboravljanja knjiga, ne bi trebalo da govorimo toliko o čitanju koliko o otčitavanju [délecture]. U tom procesu sve što smo pročitali bledi i iščezava u magli zaborava, dok se pročitane knjige, naposletku svedene na nekoliko donekle upamćenih stranica ili pak na puke naslove, preobražavaju u maglovite senke koje dodiruju samo obrise naše svesti.“ S druge strane, postoje ljudi koji provode sate nad nekom knjigom, čitajući je kako im padne na pamet – čas posljednju stranicu, čas bi otvorili knjigu negdje u sredini, čas prvih nekoliko paragrafa – ali je nikada ne pročitaju od početka do kraja, u cjelosti. Možemo li za takve ljude reći da nisu pročitali datu knjigu? Ili ih ipak treba svrstati u čitaoce?Koliko postoji univerzitetskih profesora koji znaju sve o knjigama o kojima drže predavanje, ali ih nikada nisu pročitali, nego u najboljem slučaju, samo prelistali? Naravno, oni nikada neće priznati da su samo prelistali Uliksa ili U potrazi za izgubljenim vremenom, jer nečitanje se u univerzitetskom krugu posmatra kao tabu tema. Sam Bajar dolazi iz tog okruženja: on je profesor francuske književnosti na prestižnom francuskom univerzitetu Paris VIII, zbog čega ga još više poštujem što se bavi ovim škakljivim pitanjem. Umjesto da se pravda što nije pročitao neke od svjetskih klasika, djeluje čak kao da se hvali time, sve sa svojim karakterističnim humorom. Bajar zapravo preispituje naše shvatanje kulture, pa kaže:„Kulturni ljudi znaju ono što nekulturni, na svoju veliku žalost, ne znaju: kultura je prevashodno stvar orijentacije. Obrazovan čovek nije neko ko je pročitao ovu ili onu knjigu, nego neko ko ume da se snađe u celokupnoj književnosti, ko zna da sve knjige sačinjavaju jednu celinu i ko je kadar da odredi položaj svakog njenog delića u odnosu na položaje ostalih. Manje je važna unutrašnjost knjige od njene spoljašnosti; ili, ako hoćete, unutrašnjost knjige jeste njena spoljašnjost, a ono što je u njoj značajno jesu knjige koje je okružuju.“ Dakle, za Bajara je najvažniji „dobar pregled“ cjelokupne književnosti, a svoje shvatanje temelji na primjeru Muzilovog bibliotekara iz Čoveka bez osobina, koji odbija da čita knjige, nego samo pamti naslove i sadržaj, jer ne želi da rasipa svoju snagu na samo jednu knjigu. On ne želi da se posveti samo jednoj knjizi, ne zato što nije zainteresovan za književnost, nego upravo zato što mu je stalo do književnosti u njenoj cjelosti, pa se drži na distanci od knjiga, diveći im se iz daljine. Dakle, njegov stav nije pasivan, nečitanje nije puko odsustvo čitanja, nego odlučan stav da bi se stekao što bolji pregled književnosti ili kako Bajar kaže: „zauzimanje određenog stava prema beskrajnom okeanu književnosti da se u njemu ne bismo utopili.“ Osim što smatra da nečitanje zaslužuje istinsku odbranu, on ide toliko daleko da predlaže i školsku nastavu iz nečitanja. A šta je uopšte (ne)čitanje? Bajar kaže:„Svako je čitanje ponajpre svojevrsno nečitanje. Čak i kod najvećih čitalaca, koji mu posvete čitav život, čin uzimanja i otvaranja knjige uvek prikriva suprotni, a istovremeni čin, koji je zbog toga jedva primetan: nehotični čin neuzimanja i neotvaranja svih drugih knjiga koje bi mogle, kada bi svet bio drugačije ustrojen, da budu izabrane namesto srećno odabranih.“ Pjer Bajar je, osim što je profesor francuske književnosti, i psihoanalitičar, zbog čega je osjetan uticaj psihoanalize u njegovom odnosu prema književnim problemima. Tako upotrebljava izraz knjiga pokrivalica koja bi u književnosti trebalo da bude ono što je Frojdova uspomena pokrivalica u psihoanalizi. Dalje, ubacuje pojmove kao što su kolektivna biblioteka, unutrašnja biblioteka, virtuelna biblioteka, utvarna knjiga, da opiše određene fenomene koji se tiču (ne)čitanja. I to čini poprilično ubjedljivo, moram priznati.Da ne dužim dalje, pošto se ionako ovaj prikaz sveo na gomilu citata i prepričavanja knjige, a ja bih ionako mogla satima da govorim o ovom djelu, da iznesem još subjektivnije mišljenje (jer svako mišljenje je subjektivno). Kako ja shvatam, Bajar nas ohrabruje da govorimo o knjigama koje nismo pročitali ne bi li se u nama probudio „osjećaj za umjetnost izmišljanja, a prevashodno za umjetnost izmišljanja samoga sebe“, i ne bismo li najzad počeli da pišemo svoje knjige, ali da se isto tako ne stidimo reći da nismo pročitali neke od knjiga koje se smatraju za neophodno štivo kulturnog čovjeka, jer važniji je „dobar pregled“ cjelokupne književnosti nego jesmo li pročitali ovu ili onu knjigu.Budući da sam se kasno počela zanimati za književnost (tek u trećem srednje) i budući da strašno sporo čitam, jasno je zašto sam tako malo knjiga pročitala do sada. Zbog svega toga sam, kada bih se našla u nekakvoj književnoj raspravi ili kada bih pisala prikaz neke knjige, osjećala neizlječivi kompleks niže vrijednosti, jer zaboga, nisam pročitala dovoljno knjiga da bi se moje mišljenje uvažavalo! Ili kada bih poslije pola sata razgovora o idejama izloženim u nekoj knjizi sa sramom morala priznati da ja, eto, nikada nisam čitala tu knjigu. Da ne govorim o neprekidnom osjećaju kašnjenja i nedoknadivosti. A sve to zbog tog prokletog broja. Zbog toga sam, kada je Pjer Bajar započeo ovu knjigu rečenicom: „Rođen sam u sredini u kojoj se malo čitalo“ , već otprilike znala da će mi ova knjiga dati odgovor na jedno od mojih bezbroj pitanja. Do kraja knjige sam bila oslobođena tog osjećaja krivice, te sramote što nikada nisam pročitala Anu Karenjinu, Zločin i kaznu, Gospođu Bovari, jer na kraju zaista nije bitno jesam li pročitala neku knjigu ili nisam, nego da li umijem da se snađem u cjelokupnoj književnosti. U sve ovo, Pjer Bajar me je ubijedio koristeći konkretne primjere iz knjiga, od Čoveka bez osobina, preko Imena ruže, Aristotelove Poetike, Ogleda, Trećeg čoveka, Hamleta, Izgubljenih iluzija, Zamene mesta, Seline Ferdino, Ja sam mačak, pa do filma Dan mrmota. Time je ne samo moj osjećaj nedostojnosti razgovora o književnosti obrisan, nego je i moje promišljanje književnosti bitno izmijenjeno.I za kraj, uvijek imajte na umu:„Otrgnuti se od pomisli da Drugi zna jedan je od prvih uslova koji moraju biti ispunjeni da bi se prikladno govorilo o knjigama, bilo da smo ih pročitali ili ne. U razgovoru o knjigama, svako je znanje nepouzdano, a Drugi je uznemirujuća predstava nas samih koju projektujemo na svoje sagovornike, predstava stvorena po uzoru na onu izmišljenu predstavu o iscrpnom obrazovanju i kulturi, koju nam prenosi obrazovni sistem, sprečavajući nas da živimo i mislimo.“ Ovim prikazom sam samo zagrebala površinu problematike kojom se Bajar bavi, ali se nadam da sam barem jednu osobu zainteresovala da pročita ovo djelo. Ili prelista. Već smo utvrdili da je čitanje izrazito neodređen pojam, a situacija gdje vam preporučujem knjigu koja tobože preporučuje „nečitanje“, strašno je paradoksalna. Na kraju krajeva, ako ćemo po Bajaru, ni ne morate čitati ovu knjigu. Ako ste pročitali ovaj prikaz, znate dovoljno o njoj da možete napisati vrlo iscrpan esej na tu temu. Ako je mogao Pol Valeri, što ne biste i vi?I hvala mom profesoru Teorije književnosti što mi je barem sto puta rekao da treba da pročitam ovu knjigu, inače je nikad ne bih ni pročitala, jer mi je to-read lista ionako predugačka.
Despite the title suggesting, on a first encounter, that this could be a frivolous and empty book (as one more of those How To...) reading it reveals us afterall a comic and ingenious exposition of a literary/literary criticism theory, the reader-response theory (for another metaphor on this issue read the equally humourous and cunning Jorge Luis Borges in his "Pierre Menard, Author of the Quixote" from Ficciones).Besides that, the author introduces to us interesting concepts as collective library/individual library/virtual library and screen book/inner book/phantom book, that together make up a psichologic profile of the common reader, and the psychologic vicissitudes of the literary discussion.He does all that arming himself with ilustrative examples of great authors such as Proust, Montaigne, Umberto Eco, Oscar Wilde, and many others, that, despite the disadvantage of giving us several spoilers, makes all the dissertation of his theory so much more fun and enriching.Despite all that, I agree with the GR's review from Raisu, when he says that: There's one thing that puzzles and irritates me about this book: the fact that Bayard never seems to have entertained the notion that someone might read for pure pleasure. Or to quote Fay Weldon, for "[the] kind of swooning, almost erotic pleasure that a good passage in a good book gives."And I would also leave the reservation, referring to the On Bullshit essay, that, although I agree with the subjectiveness and uncertainty inherent to a literary discussion or debate, it is always important to remember Harry G. Frankfurt appeal on that essay: not to incur on bullshit, i.e., not to talk about some issue without the least concern of the veracity of the things we are talking about. On this particular case it's true that, given the personal and interpersonal subjectivity that permeates the reading act and the literary discussuion, we must conclude that there might be several truths. We should ask, on the least, that each one be faithful to his own truth. The author, afterall, seem to agree with us on that necessity: it felt to me not as if I were lying, but rather that I was uttering a subjective truth by describing with the greatest possible accuracy what I had perceived of these books, being faithful to myself at the moment and in the circumstances when I felt the need to invoke them. (...) In the end, we need not fear lying about the text, but only lying about ourselves.In the end of the book the author concludes that the subjectivity that exists in the act of reading and in the literary discussion or criticism ables us to sail on a creative process where we can even formulate new books, and also on a self-discovery journey through the reading of books and through what we have to say about them. Beyond all defensiveness, our discussion of unread books offers a privileged opportunity for self-discovery, akin to that of autobiography, to those who know how to seize it. (...) Beyond the possibility of self-discovery, the discussion of unread books places us at the heart of the creative process, by leading us back to its source. -----Apesar do título poder-nos sugerir um livro leviano e pouco sério (como se fosse mais um de tantos How To, e este aparentemente um pouco imoral ou desonesto) a sua leitura revela-nos afinal uma cómica e inteligente exposição de uma teoria literária ou teoria de crítica literária, a reader-response theory (para outra metáfora igualmente cómica e com o génio condensador de Jorge Luis Borges ler "Pierre Menard, Author of the Quixote" em Ficciones ).Além disso introduz-nos a conceitos interessantes como collective library, individual library, virtual library e screen book, inner book, phantom book, que no seu conjunto descrevem um perfil psicológico do leitor, e as vicissitudes psicológicas da discussão literária.O autor faz tudo isto recorrendo a exemplos ilustrativos de grandes autores como Proust, Montaigne, Umberto Eco, Oscar Wilde, e outros, que apesar da desvantagem de nos encontrarmos com vários spoilers, torna a explanação da sua teoria mais rica e divertida.Apesar disso, concordo com a review de Raisu quando este diz que There's one thing that puzzles and irritates me about this book: the fact that Bayard never seems to have entertained the notion that someone might read for pure pleasure. Or to quote Fay Weldon, for "[the] kind of swooning, almost erotic pleasure that a good passage in a good book gives."E além disso deixaria também a ressalva, recorrendo ao ensaio On Bullshit, que, apesar de poder concordar com a subjectividade e incerteza existente nas discussões e debates literários, é sempre importante relembrar o apelo que Harry G. Frankfurt faz nesse texto, o de não encetarmos no acto de bullshit, i.e., de falarmos sobre determinado assunto não tendo qualquer preocupação com a verdade do que dizemos. Neste caso, dada a subjectividade pessoal e interpessoal que permeia o acto da leitura e da discussão literária, conclui-se que poderão existir várias verdades. Pedir-se-á pelo menos, que cada um seja fiel à sua verdade. O autor, apesar de tudo, parece partilhar dessa necessidade, it felt to me not as if I were lying, but rather that I was uttering a subjective truth by describing with the greatest possible accuracy what I had perceived of these books, being faithful to myself at the moment and in the circumstances when I felt the need to invoke them. (...) In the end, we need not fear lying about the text, but only lying about ourselves.No fim, o autor conclui que a subjectividade que existe na leitura e na discussão ou crítica literárias serve como uma maneira de embarcarmos num processo criativo em que formulamos novos livros, e, como uma maneira de embarcamos numa descoberta de nós próprios através da leitura dos livros e do que deles temos a dizer. Beyond all defensiveness, our discussion of unread books offers a privileged opportunity for self-discovery, akin to that of autobiography, to those who know how to seize it. (...) Beyond the possibility of self-discovery, the discussion of unread books places us at the heart of the creative process, by leading us back to its source.
Do You like book How To Talk About Books You Haven't Read (2007)?
J’ai mis plusieurs mois à rédiger cet avis car je crois qu’il me fallait du temps pour me remettre de cette lecture. Il s’agit tout simplement de la lecture la plus agaçante qu’il m’ait été donnée de faire. A aucun moment, l’auteur, professeur de littérature française à l’université Paris 8, ne parle de l’élément premier d’une bonne lecture : le plaisir de lire.Pour moi, en tant que lectrice passionnée, et future professionnelle du livre, il m’est tout simplement inconcevable de ne pas aborder ce sujet. L’auteur voit la lecture comme une corvée dont il faut s’émanciper, car après tout on ne peut pas tout lire, on va oublier la plupart des éléments lus et on a autre chose à faire (notamment écrire et parler de soi)…Certes il est évident que cet essai est destiné d’abord et avant tout aux professionnels et futurs professionnels du livre. C’est d’ailleurs dans le cadre de ma formation qu’on me l’a conseillé. Bien entendu, je sais que je ne pourrais pas tout lire et que je dois cesser d’être gênée de ne pas avoir lu certains classiques de la littérature par exemple. En ça, ce livre fut intéressant car on y apprend que de grands auteurs étaient des non-lecteurs assumés et revendiqués (ou pas). Néanmoins, je ne peux m’empêcher de souligner la beauté de la lecture, et des apports qu’elle nous procure. Que se soit par curiosité ou par simple plaisir, lire nous permet de nous évader, de nous cultiver et de réfléchir sur le monde dans lequel on vit. Par conséquent, ne nous privons pas de parler des livres que l’on a pas lus, mais surtout ne nous privons pas de lire!Je ne conseille ce livre qu’aux professionnels du livre, et encore vous pouvez vous en passer aisément…
—Bibliovégévore
Most of the people who criticize this book are referring to the English translation How To Talk About Books You Haven't Read. If you take the trouble to consult the original French edition, you'll see all sorts of clever allusions to the intertextual tradition that has grown up in Continental Philosophy over the last 40 years, many of which are lost in the transition to a different language. When Derrida observed that nous sommes tous des bricoleurs, he was stating a daring new thesis. Now, when so much of what is written is hypertext, and works are directly linked together so that a single mouse-click can take us to a "different" book, Derrida's argument is just common sense. Try explaining it to a Web-literate 15 year old, and see if you can make them understand why anyone would have found it surprising.The rest of this review is available elsewhere (the location cannot be given for Goodreads policy reasons)
—Manny
This is one of four newish books I recently read mostly so I could finally get them off my queue list, all of which were actually pretty good but are mere wisps of manuscripts, none of them over 150 pages or so in length. This one is the surprisingly thoughtful How to Talk About Books You Haven't Read, by a hip French literature professor named Pierre Bayard; because make no mistake, this is not exactly a practical how-to guide to faking your way through cocktail parties, but more a sneaky examination of what it means to "read" a book anyway, if by "read" you mean "understand, relate to, can recall details of, and can discuss with others." After all, if we read a book as a child and then completely forget its story as an adult, do we still get to count that as a "read" book? Bayard gets into all kinds of interesting questions like this, ultimately arguing that the most important thing we can do as readers is understand the entire time period that book is a result of; in the goal of accomplishing that, then, he argues that it's perfectly okay to just read the Cliff Notes of famous huge books you know you're never going to get around to actually reading, perfectly okay to discuss a book at a cocktail party you're familiar with but haven't actually sat down and scanned each and every page. This is how we learn, he argues, how we grow as both humans and patrons of the arts; every Wikipedia entry we read, every conversation we fake our way through, every BBC adaptation we check out, ultimately helps us understand the full-length books we do sit and closely read from the beginning to the end, which is why we shouldn't be ashamed of any of these activities but rather proud of them. Funny, smart, and very French; a very fun afternoon of reading.Out of 10: 9.2
—Jason Pettus
